Fizjoterapia w obniżeniach narządów miednicy mniejszej

Czym jest obniżenie narządów miednicy mniejszej?

Obniżenie narządów miednicy mniejszej (pelvic organ prolapse, POP) to stan, w którym jeden lub kilka narządów znajdujących się w miednicy – takich jak macica, pęcherz moczowy, odbytnica czy pochwa – przemieszcza się ku dołowi na skutek osłabienia mięśni, więzadeł i powięzi podtrzymujących te struktury. To naturalne „rusztowanie” miednicy mniejszej, składające się z mięśni dna miednicy oraz tkanek podporowych, może ulec rozciągnięciu, uszkodzeniu lub osłabieniu w wyniku różnych czynników:

• poród siłami natury (zwłaszcza porody zabiegowe lub z dużą masą urodzeniową dziecka),
• przewlekłe zaparcia i parcia,
• dźwiganie ciężarów,
• zmiany hormonalne (szczególnie spadek estrogenu w okresie menopauzy),
• otyłość,
• przewlekłe choroby związane z kaszlem lub podwyższonym ciśnieniem w jamie brzusznej.

Jakie objawy może odczuwać pacjentka?

W początkowych fazach obniżenie narządów miednicy może przebiegać bezobjawowo, dlatego tak ważna jest profilaktyka i regularna kontrola u specjalisty. Jednak gdy dolegliwości się pojawiają, mogą znacząco wpływać na komfort życia.Najczęściej zgłaszane objawy to:

Objawy mechaniczne:

• uczucie „kuli” lub „ciała obcego” w pochwie – pacjentki opisują to jako coś „co przeszkadza” lub „coś co wypada” z pochwy,
• uczucie ciągnięcia w dole brzucha lub uczucie ucisku,
• zwiększone dolegliwości pod koniec dnia, po dłuższym staniu lub intensywnym wysiłku fizycznym.

Objawy związane z pęcherzem moczowym:

• trudności w opróżnianiu pęcherza,
• częste oddawanie moczu lub uczucie naglącego parcia,
• nietrzymanie moczu (zwłaszcza przy śmiechu, kaszlu, skakaniu),
• pogorszenie komfortu w trakcie stosunku seksualnego (ból, dyskomfort).

Objawy związane z jelitami:

• trudności w oddawaniu stolca,
• konieczność „podpierania” pochwy palcem podczas wypróżnienia,
• zaparcia.

Objawy seksualne:

• ból lub dyskomfort podczas współżycia (dyspareunia),
• obniżona satysfakcja seksualna,
• obniżone poczucie atrakcyjności związane z objawami obniżenia.

Inne odczucia:

• chroniczne uczucie zmęczenia okolicy miednicy,
• nasilone dolegliwości podczas aktywności fizycznej (np. biegania, skakania).

Zachowawcze leczenie obniżeń – co oferuje fizjoterapia?

Nowoczesna fizjoterapia uroginekologiczna opiera się na holistycznym podejściu do pacjentki. Jej celem jest nie tylko złagodzenie objawów, ale przede wszystkim poprawa funkcji mięśni dna miednicy, stabilizacja postawy oraz przywrócenie komfortu codziennego funkcjonowania. Według aktualnych badań (m.in. Cochrane Database of Systematic Reviews), prawidłowo prowadzona terapia zachowawcza może zmniejszyć nasilenie objawów obniżenia oraz poprawić jakość życia pacjentek.

Co obejmuje terapia fizjoterapeutyczna?

✅ Ćwiczenia mięśni dna miednicy – indywidualnie dobrane ćwiczenia poprawiające siłę, wytrzymałość i koordynację mięśni. Trening mięśni dna miednicy (ang. pelvic floor muscle training – PFMT) wykazuje wysoką skuteczność w pierwszych stopniach obniżeń.

✅ Techniki manualne – poprawiające elastyczność tkanek, mobilność blizn (np. po cesarskim cięciu, nacięciu krocza), regulujące napięcie mięśniowe.

✅ Terapia funkcjonalna – nauka prawidłowego oddychania, ergonomii, aktywacji mięśni głębokich, co wpływa na zmniejszenie ciśnienia w jamie brzusznej i odciążenie dna miednicy.

✅ Biofeedback i elektrostymulacja – w razie potrzeby jako dodatkowe narzędzia wspomagające wzmacnianie mięśni i zwiększanie świadomości ciała.

Kiedy warto rozważyć dodatkowe wsparcie bierne?

Dla części kobiet ćwiczenia mogą nie wystarczyć lub pojawia się potrzeba szybszego odciążenia narządów. W takich sytuacjach z pomocą przychodzą rozwiązania wspomagające:

✅ Tampony podpierające – wygodna, codzienna forma wsparcia mechanicznego, idealna przy aktywności fizycznej lub długim przebywaniu w pozycji stojącej.

✅ Pessaroterapia – dopasowanie indywidualnych pessarów, które skutecznie podtrzymują obniżone narządy, redukując uczucie ciężkości, parcia czy nietrzymania moczu.Terapia pessarami jest uznaną metodą rekomendowaną w wielu wytycznych ginekologicznych (np. International Urogynecological Association), szczególnie dla kobiet, które nie kwalifikują się do zabiegu lub chcą uniknąć interwencji chirurgicznej.

Indywidualne podejście – klucz do skutecznej terapii

Każda pacjentka jest inna, dlatego terapia zawsze poprzedzona jest:

• szczegółowym wywiadem medycznym,
• kompleksowym badaniem fizjoterapeutycznym (badanie funkcji mięśni dna miednicy, testy funkcjonalne),
• analizą dostarczonej dokumentacji medycznej (USG, rezonans, konsultacje specjalistyczne).

Na tej podstawie dobierany jest najlepszy, indywidualny plan terapii – ćwiczenia, techniki manualne, a w razie potrzeby – również zaopatrzenie w tampony podpierające lub pessary.

Kiedy zgłosić się na konsultację?

Jeśli zauważasz uczucie „ciągnięcia” w dole brzucha, dyskomfort w okolicy krocza, nietrzymanie moczu, parcie lub inne objawy mogące świadczyć o obniżeniu narządów – zachęcamy do konsultacji fizjoterapeutycznej. Wczesna interwencja daje najlepsze efekty i często pozwala uniknąć operacji.